Frontale fibroserende alopecia

Frontale fibroserende alopecia is een cicatriciële (litteken) alopecia, die in 1994 voor het eerst door dr. Kossard beschreven is. Bij frontale fibroserende alopecia (FFA) is er sprake van plaatselijke haaruitval in de voorste haarlijn van het behaarde hoofd. De aandoening komt vrijwel alleen voor bij postmenopauzale vrouwen van ± 50 jaar en ouder en is niet zeldzaam. De laatste jaren wordt deze vorm steeds vaker door dermatologen gezien.

Hoe ziet frontale fibroserende alopecia eruit?

Het wordt gekenmerkt door een symmetrische band van haarverlies aan de voorste haarlijn en aan de zijkanten van de hoofdhuid, maar kan ook achter de oren en in de nek beginnen. Enkele haren kunnen blijven bestaan in de kale plekken. Klassiek voor FFA is het geheel of gedeeltelijk uitvallen van wenkbrauwhaartjes, soms is dit zelfs het eerste symptoom. Heel vaak zijn er rond de basis van de aangetaste haren kleine rode ontstekingshaardje en hyperkeratose te zien. Het haarverlies is permanent, ook na het tot rust komen van de ontsteking zullen de haren niet terug groeien omdat de haarzakjes afsterven en er littekenvorming plaatsvindt.

Hoe ontstaat het?

Hoe FFA precies ontstaat is nog niet bekend. Gedacht wordt aan een auto-immuunreactie waarbij onderdelen van de haarzakjes worden aangevallen door het eigen afweersysteem. Waarom de aandoening zich uitsluitend presenteert in de voorste haarlijn en in hoeverre verandering van hormoonbalans in de menopauze een rol speelt is niet duidelijk. FFA wordt beschouwd als een variant van lichen planus.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

De diagnose wordt doorgaans gesteld op de klinische presentatie. Een biopt voor weefselonderzoek kan de diagnose ondersteunen maar levert vaak weinig informatie op. Om die reden laat de dermatoloog dit vaak achterwege.

Hoe wordt het behandeld?

FFA is buitengewoon hardnekkig en reageert matig op behandeling. Een sterke corticosteroïdlotion kan het ontstekingsproces soms wat afremmen en de haaruitval vertragen. Behandelingen met ontstekingsremmende antibiotica en anti-malaria middelen (hydroxychloroquine) worden ook regelmatig voorgeschreven maar de resultaten zijn wisselend en de geneesmiddelen kunnen vervelende bijwerkingen geven. Uiteindelijk dooft de FFA weer uit, maar kan intussen wel een aanzienlijk en onomkeerbaar haarverlies veroorzaakt hebben.

Wil je in contact komen met andere vrouwen met FFA? Mail ons gerust. Wij sturen je e-mail door naar vrijwilligers Anja Taylor of Inge van der Reijden. Zij zijn lid van de werkgroep FFA en hebben zelf FFA.